Er is de laatste tijd enig rumoer over een mogelijk wettelijk verbod van mobieltjes op scholen. De voorstanders van zo’n verbod beroepen zich op de wetenschap die zou hebben aangetoond dat het gebruik van mobiele telefoons schadelijk is voor het leerproces. Zo schreef de Financial Times: “Smartphones and social media are destroying children’s mental health; evidence of the catastrophic effects of increased screen-time is now overwhelming.” Zulke alarmerende uitspraken vragen erom kritisch te worden getoetst.

Dan blijkt dat de aanwijzingen voor ‘catastrofale effecten’ lang niet zo overweldigend zijn als voorstanders van een wettelijk verbod suggereren. Het zijn vaak de oudere leraren (en onderzoekers?) die moeite hebben met ICT-gebruik (inclusief smartphones) in de klas. Wanneer we naar individuele jongeren kijken, blijkt maar een kleine groep schadelijke effecten te ondervinden. Daarbij is de vraag of dat wordt veroorzaakt door mobieltjesgebruik of dat er al eerder sprake was van depressie of andere psychische klachten. Het is bovendien verstandig te overwegen dat als we mobieltjes in scholen verbieden, we de nieuwe generatie niet kunnen leren hoe ze er verantwoordelijk mee omgaan.

Onze school (mavo, havo, vwo) is in beweging, met de invoering van een veertig minuten rooster dit schooljaar, voorgenomen flexuren naast de vaste lessen (met keuzemogelijkheden voor leerlingen) en coaching van leerlingen. Met deze veranderingen wordt vooral een versterking van eigenaarschap en zelfregulatie bij leerlingen beoogd, met betrekking tot hun leerproces.
Het zichtbaar -en bewust- maken van dat leerproces wordt daarbij gezien als belangrijk middel. Inzichten uit meta-analyses van John Hattie (2015) zijn hierbij leidend. Hiermee sluit onze school aan in een lange rij van scholen die een soortgelijke ontwikkeling doormaken.
Dit hele proces roept geregeld vragen en discussies op. In praktische zin, maar ook met betrekking tot de vraag welke visie op mens en onderwijs nou eigenlijk aan deze veranderingen ten grondslag ligt. Hoe maken we zorgvuldige keuzes? Ik schreef hierover een stuk voor onze school; deze bijdrage is een bewerking daarvan. Inspiratie daarbij komt vooral uit vier blogs die Piet van der Ploeg schreef over het thema eigenaarschap.

Voorlopig ziet het er naar uit dat de scholen nog wel een tijd gesloten blijven. Leerlingen blijken heel verschillend te reageren op dit gedwongen thuiszitten. Sommigen zijn blij met de grotere autonomie die ze in een klap hebben gekregen en laten zien dat ze zichzelf uitstekend kunnen organiseren. Anderen hebben daar meer moeite mee. Zij moeten hun dag ineens zelf structureren, zelf aan de slag gaan ook zonder de voortdurende druk van so-tjes en proefwerken, en ook nog eens weerstand bieden aan afleidingen. Voor die leerlingen en hun ouders heeft Lydia Sevenster een aantal tips om van het afstandsonderwijs een succes te maken.

Kort geleden kwam het boek ‘Wijze lessen: 12 bouwstenen voor effectieve didactiek’ uit. In dit boek bespreken de auteurs 12 verschillende instructie principes, waarbij ze vanuit de cognitieve psychologie kijken naar hoe leren zo effectief mogelijk kan. Maar moet onderwijs altijd effectief zijn? Michiel Lucassen zet tegenover deze 12 efficiënte bouwstenen 12 inefficiënte die in de dagelijkse onderwijspraktijk helpen om leerlingen te motiveren en hun competentie en autonomie te vergroten.

De mindset-theorie van Carol Dweck ligt de laatste tijd nogal onder vuur. Sommige onderwijsonderzoekers suggereren dat toepassing van die theorie weinig effect heeft en dus zinloos is.
Dirk van der Wulp en ik onderzoeken die beweringen en zetten uiteen hoe je in de onderwijspraktijk het beste met groei mindset kunt werken.

Gevangenen en kleuters hebben op het eerste zicht weinig met elkaar gemeen. Toch zijn er belangrijke overeenkomsten tussen volwassen criminelen die zware geweldsdelicten plegen en de kleintjes in onze klassen. Bij allebei is er werk aan hun executieve functies en hoe dat je dat succesvol aanpakt, is niet gek zo verschillend. Aan ons om er […]

Eva Dierickx geeft aan dat een liegende kleuter intelligentie en executieve functies etaleert. Maar daar leidt ze uiteraard niet uit af dat we er de kleinsten dan maar moeten toe aanzetten. De spiegel staat vol met krullen en strepen in een knalrode kleur. ‘Wat is er gebeurd?’ vraagt de moeder. ‘Ik weet het niet,’ zegt […]