Hartgers zoektocht: Verantwoording van brede onderwijsdoelen

In deze blogpost onderzoekt Hartger Wassink hoe scholen verantwoording kunnen afleggen over brede leerdoelen die verder gaan dan kennisverwerving, zoals persoonsvorming en socialisatie. Deze doelen zijn moeilijker te meten en te standaardiseren, maar zijn essentieel voor de pedagogische missie van scholen.

Brede leerdoelen en Gert Biesta:
Veel scholen in Nederland werken met brede leerdoelen, vaak gebaseerd op de drieslag van Gert Biesta: kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming. Terwijl kwalificatie (kennis en vaardigheden) en socialisatie (integratie in de samenleving) nog enigszins meetbaar zijn, is persoonsvorming (hoe leerlingen zich verhouden tot de wereld) veel lastiger te vatten in cijfers of standaarden.

High Tech High als voorbeeld:
High Tech High in San Diego is een school die brede leerdoelen centraal stelt, zoals het creëren van een “cultuur van thuishoren”. Zij beschrijven hun aanpak en resultaten op hun website, waarbij ze kwantitatieve indicatoren gebruiken, zoals het verminderen van schorsingen. Hoewel deze aanpak Amerikaans en soms tegenstrijdig overkomt, biedt het wel een concrete manier om verantwoording af te leggen.

Uitdagingen voor Nederlandse scholen:
Nederlandse scholen die met brede leerdoelen werken, komen vaak in conflict met de behoefte om over alles verantwoording af te leggen. Het is belangrijk dat scholen het gesprek voeren over waarom ze bepaalde doelen stellen, welke woorden ze daarvoor kiezen en hoe ze deze doelen concreet maken in de praktijk. Dit vereist betrokkenheid van leraren, leerlingen en ouders.

Het zichtbaar maken van brede leerdoelen zoals persoonsvorming en socialisatie is een uitdaging, maar niet onmogelijk. Scholen kunnen leren van voorbeelden zoals High Tech High, waar brede doelen worden gekoppeld aan concrete acties en resultaten. Het belangrijkste is dat scholen het gesprek blijven voeren over hun pedagogische missie en hoe ze deze in de praktijk brengen.

Scholen moeten samen met leraren, leerlingen en ouders nadenken over hun brede leerdoelen en hoe ze deze kunnen verantwoorden. Alleen door open en transparant te zijn over hun ambities en resultaten, kunnen scholen hun pedagogische rol waarmaken en vertrouwen opbouwen bij alle betrokkenen.

Lees het volledige artikel op Wij-leren.nl via deze link: https://wij-leren.nl/hartgers_zoektocht:_Verantwoording_van_brede_onderwijsdoelen.php

Hartger Wassink's avatar

Over Hartger Wassink

Onderzoeker en adviseur De Professionele Dialoog.

8 Reacties naar “Hartgers zoektocht: Verantwoording van brede onderwijsdoelen”

  1. Onbekend's avatar

    zeer relevant onderzoek Hartger. Mooi werk!

    Like

  2. Onbekend's avatar

    Mooie reis Hartger, zou je eens willen kijken / onderzoeken in welke mate de data (opbrengst van meten met indicatoren) niet alleen gebruikt wordt om te ‘benchmarken’ maar ook om de groei / ontwikkeling van een leerling in beeld te brengen? En zo ja, wie gebruikt die opbrengst dan? is hetb de docent om het leeraanbod opmaat te maken of ook de leerling die door reflectie en evaluatie leert te leren en daarmee eigenaarschap van zijn/haar eigen leren ontwikkeld ? Geniet van je reis, groet Bob

    Like

    • Onbekend's avatar

      Wat ik ervan begrepen heb, wordt de groei van de leerling alleen met data in de gaten gehouden voorzover die groei problematisch lijkt (achterblijven met lezen of rekenen bijvoorbeeld). De groei van de leerling wordt vooral kwalitatief ‘in beeld’ gebracht door middel van presentaties, groepsinteractie en ‘critique’.

      Like

  3. Onbekend's avatar

    Zou je hier niet een onderscheid moeten maken tussen doelen die het handelen van de leraar richten (‘purpose’) en doelen die men binnen een bepaalde periode na wil streven (‘target’)? Hier ligt volgens mij het verschil tussen pedagogiek en didactiek. De pedagogiek geeft op grond van een mens- en wereldbeeld richting aan het handelen; het gaat hier om een bepaald ethos van waaruit men handelt. Het gaat om een intentie. Die is niet aan de hand van gedragsindicatoren te toetsen. Die bespreek je – steeds weer opnieuw – met elkaar. Je zou z’n gesprek vormend kunnen noemen. Dat is heel anders met de doelen die je binnen een bepaalde periode wilt nastreven. Die toets je. Meirieu spreekt over pedagogisch tolerantie en didactische vasthoudendheid. Als leraar wil je de kinderen en jongeren waar je verantwoordelijk voor bent in een bepaald vakgebied ‘verder brengen’. Dat vereist vasthoudendheid. Maar omdat ‘leren’ een proces van vallen en opstaan is, dient de vasthoudendheid gepaard te gaan met pedagogische tolerantie. Er is – om met Paulus te spreken – geloof, hoop en liefde nodig om ‘door’ te kunnen ‘gaan’. Die deugden wortelen in het ethos van de leraar. Het effect ervan moet je niet toetsen. Je moet vertrouwen dat het leren van deze leerling met vallen en opstaan tot een goed eind komt.

    Like

  4. Onbekend's avatar

    dag Hartger. Ik kan uit jouw tekst en citaat, maar ook uit de film van HTH geen ‘kwantitatieve’ indicatoren halen. Sterker: in de film heb ik uitsluitend kwalitatieve, op de leerling/student toegesneden feedback gezien. En dan in hoge mate in combinatie met de growth mindset: vind of bedenk een strategie om te bereiken wat je wilt bereiken. Als je doelt op ‘high expectations’ dan heeft dat hier niets te maken met kwantitatief meten, maar juist een waarderende benadering van iedere leerling/student als individu. Maar HTH is een mooi voorbeeld. Ik kan je aanraden, als je in de buurt bent, naar Evergreen State College te reizen (Seattle). Die universiteit biedt geen enkele, of, zo je wilt, voor iedere student een eigen major aan en beoordeelt uitsluitend (!) via geschreven feedback en feedforward. Errug interessant. 95% van hun studenten studeert door naar een master en doet dat vloeiend.

    Like

    • Onbekend's avatar

      Dank je Ron, dat klinkt heel interessant. Ik ben erg onder de indruk van de waarderende benadering van HTH en begrijp nu veel beter hoe je hoge verwachtingen kunt hebben zonder hier direct cijfers aan te koppelen. Waarbij het interessant is, dat cijfers ook weer niet direct taboe zijn op HTH. Seattle is even te ver om 🙂 nu onderweg naar Boston.

      Like

      • Onbekend's avatar
        Ron Weerheijm 14 maart 2019 bij 10:16

        als je me je mailadres kunt geven stuur ik je een verslag van een 1-daagse workshop met deze club? Kun jij bij mijn mailadres via dit blog?

        Like

Trackbacks/Pingbacks

  1. Hartgers zoektocht 2: “Goed voor later.” | Blogcollectief Onderzoek Onderwijs - 14 maart 2019

    […] De eerste is ‘verbinding’: leraren maken een persoonlijke connectie met hun leerlingen. Ze worden bij hun voornaam genoemd, leerlingen zien maar enkele verschillende leraren per jaar, ook in de hogere klassen, er worden huisbezoeken gedaan. Leraren en leerlingen kennen elkaar, en voelen zich gezien. Ik schreef over dit doel ook al in mijn vorige blog. […]

    Like

Geef een reactie op lisette bastiaansen Reactie annuleren