Sinds de oprichting van PO in actie en later het PO-front is er veel gebeurd. Het begon met een prikactie van een uur op 27 juni 2017. Dit mondde later uit in de eerste echte staking op 5 oktober. Vakbondslid of niet, voor de uitbetaling van het salaris hadden beide acties nauwelijks tot geen gevolgen. Maar daarna veranderde dat.

Werkgevers solidair

De redenen om te staken zijn bekend: minder werkdruk en een eerlijk loon.

Tijdens de staking van 5 oktober was de solidariteit van werkgevers zo groot, dat het loon door vrijwel alle besturen werd doorbetaald. Dat is niet zo verbazingwekkend aangezien ook de werkgevers via de PO-raad vertegenwoordigd zijn in het PO-front. Zij riepen dus min of meer zelf ook de staking uit.

Bovendien had het ministerie aangegeven de bekostiging aan de besturen, nodig om de lonen uit te betalen, niet in te houden. De besturen werden dus financieel geen strobreed in de weg gelegd om de lonen die dag door te betalen.

Op 12 december 2017 riep het PO-front wederom een staking uit, maar toen veranderde er voor sommige besturen en dus voor de leraren een en ander. Het PO-front riep de staking weer uit, het ministerie zou de besturen wederom niet korten. Je zou toch bijna zeggen dat hier sprake was van dezelfde situatie als op 5 oktober. Toch waren meerdere besturen minder genegen om solidair de salarissen door te betalen. Lonen werden nu wel ingehouden en dat betekende een flinke rekensom voor de salarisadministratie.

Klopt de rekensom wel?

De veertigurige werkweek bestaat hieruit dat werkgevers niet meer dan veertig uur werk mogen opdragen. Gebeurt dat wel, dan dient dat gecompenseerd te worden. Er zijn werkgevers die onterecht denken dat met de veertigurige werkweek ook een achturige werkdag is ontstaan. In het artikel ‘Durf te kiezen’ merkt José Muijres op dat ze daarom bij voorkeur spreekt van het veertigurige takenpakket: “Als je uitgaat van taken is het niet zo relevant wanneer en waar je die doet.”

Bovenstaande heeft gevolgen voor de berekening van het ingehouden loon bij een staking. Bij een staking kan alleen het opgedragen werk gekort worden. Andere werkzaamheden waren op die bewuste dag niet opgedragen. Een leraar bepaalt zelf waar en wanneer deze gedaan worden. Dat zijn de niet plaats- en tijdgebonden werkzaamheden. De stakingsdag van 12 december viel op een dinsdag. Op een dinsdag wordt op veel scholen 5,5 uur lesgegeven. Het voor- en nawerk doen we voor het gemak van de berekening op dezelfde dag. Dat is voor de berekening ook reëel, want lessen die niet gegeven worden, hoeven ook niet voorbereid te worden. Bij een opslagfactor van 35% is er in totaal dus 7,5 uur werk opgedragen dat door de staking niet gewerkt is (bij een andere opslagfactor verandert dit dus: bij 45% kom je wel op 8 uur uit).

Andere taken zoals professionalisering, duurzame inzetbaarheid en overige schooltaken worden bij een staking gewoon op andere dagen gedaan en blijven ook op de normjaartaak staan.

Toch werd bij menig leerkracht acht uur van het salaris afgetrokken. Maar een fulltimer werkt in het gestaakte jaar niet 1651 uur, maar 1651,5 uur. Alle andere taken uit het takenpakket worden wel verricht en dit half uur is er dus niet gestaakt. Acht uur loon inhouden is dus niet terecht. Nu lijkt dit een kleinigheid: een half uur van een jaartaak van 1659 uur. Bovendien werken we in het onderwijs toch al elke week uren over, dus dat halve uur… Maar het gaat om het principe. We staken, omdat het loon te laag is en vervolgens wordt er meer loon ingehouden dan dat er gestaakt is. Toch bleek bij navraag bij de bonden dat werkgevers per gestaakte dag acht uur salaris mogen inhouden. Voor mij wederom een moment dat de bonden niet altijd voor de belangen van de werknemers opkomen.

Acties gaan door!

Inmiddels zijn er al een aantal estafettestakingen geweest. Meestal op woensdag. Als er dan ook acht uur loon wordt ingehouden is het verschil tussen opgedragen werk (en dus gestaakte uren) en ingehouden loon aanmerkelijk groter. Ik vraag me af of ik op een woensdag een halve dag kan staken, namelijk in de ochtend. In de middag ga ik dan aan de slag met niet plaats- en tijdgebonden taken. Deze verdwijnen namelijk toch niet van mijn normjaartaak, laat ik er dan ook maar het loon voor krijgen.

Binnenkort, op 30 mei wordt er weer gestaakt. Dit keer in de provincies Gelderland en Overijssel. Ik hoop van harte dat werkgevers, die ondanks hun steun aan de acties menen loon te moeten inhouden, hier wijs met omgaan.