Wanneer kleine kinderen voor de eerste keer naar een dobbelsteen kijken, dan focussen ze op de zijde die naar hen gericht is. Maar al gauw tellen ze hoeveel ogen de bovenkant telt. Dit blogbericht toont je wat er
voor kleuters nog allemaal in zo’n spelsteen zit. Wie weet zit er zelfs voor jou nog een hersensnoepje in.

Zo opent een nieuwe blog van mij op Kleutergewijs. Hij is praktisch georiënteerd, iets wat veel lezers van die blog waarderen. Het is een verwachting waar ik niet altijd aan tegemoetkom.

Maar er steken ook heel wat impliciete vragen in voor onderwijsprofessionals die graag wat verder reflecteren over bepaalde vragen. Een greep uit de darlings die ik voor het oorspronkelijke bericht killde en hier graag terug tot leven wek.

Ik raad je op dit punt het kleutergewijsbericht te lezen en dan terug te keren.

Klik en land in het bericht op Kleutergewijs

Welkom terug op het Blogcollectief OnderzoekOnderwijs

• Welke doorgaande lijnen kan je zoal trekken naar groep 3 tot 8 en naar nog grotere kinderen vanuit wat ik de kleuters voorschotel?  
  • Welk niveau van symmetrie verwacht je wanneer?
  • Wanneer en voor wat verwacht je van kinderen dat ze een opdracht eerst mentaal proberen op te lossen? (zie noot onderaan) Stel je überhaupt de vraag: hoeveel ogen zijn er minimaal zichtbaar als je een kubusje maakt van acht dobbelstenen? Daag je iemand uit om te bedenken hoe een tweedimensionaal grondplan van een dobbelsteen er zou uitzien? Of welke varianten daarop zouden op zijn? Hebben ze het ruimtelijk inzicht om te bedenken waar ze extra lipjes moeten voorzien om het lijmen te vergemakkelijken?
• Hoe vertalen we de wiskunde, muzische (beeldpatronen van de ogen), motorische (fabriceren van dobbelstenen) en talige en sociale (samenwerken aan opdrachten) doelen in hoekenwerk? Laat je hen spontaan kiezen of differentieer je? Welke gedifferentieerde begeleiding (scaffolding) voorzie je? Welke uitdagingen stelt dit alles op vlak van executieve functies?
• Laat je schoolkinderen ook spelen met andere constructies van dobbelstenen dan kubussen? Hoe leg je een piramide met respectievelijk negen, vier en een stenen als grondvlak, tussenlaag en top zodat je zoveel mogelijk ogen kan zien?

Het doet me spontaan denken aan IQ-tests. Daar zitten doorgaans ook vragen bij die je ruimtelijk inzicht peilen. Ik kan me niet herinneren dat ik op dit vlak op school ooit uitgedaagd ben voor ik 17 jaar was en een technische tekening van een doorboring van een cilinder door een kegel moest maken. Die opdracht oversteeg mijn abstractieniveau. Het voelde aan als op een ladder moeten klimmen waar de onderste vier sporten van weggezaagd zijn. De opdracht op zich was misschien niet absurd, maar ze was het in de praktijk voor mij wel omdat er voorheen geen curriculaire leerlijn was geweest die me in de juiste beginsituatie had kunnen brengen.    

Noot: Ik ben noodgedwongen aan het schrijfproces begonnen zonder dobbelstenen omdat ik ze thuis niet vond. Achteraf gezien was het voor mij een zegen. Ik zou er anders wellicht niet bij stilgestaan hebben dat de mentale oefeningen, het net niet aanschouwelijk werken, bijzonder leerrijk en leuk kunnen zijn. Je raakt verder dan je denkt. Als je de stenen niet bij je hebt, sta je er ook bij stil wat je absoluut nog wil checken en wat eigenlijk al overbodig is. De grootste meerwaarde van de stenen er later alsnog bij kunnen halen bleek de serendipiteit die het opleverde, het gelukkige toeval van een 3 naast een 4 te zien liggen en er een racket in te lezen.

johandewilde

Docent in de professionele Bacheloropleiding Kleuteronderwijs Odisee, staflid van de Dienst Onderwijs en Kwaliteit van de hele hogeschool en coördinator van www.MyCompass.be breed geïnteresseerd in onderwijskundige thema's, maar bijzonder in startende leraren en informeel leren. werkte voorheen in binnen- en buitenland als leraar, vormingswerker, projectcoördinator en onderwijsadviseur.