Onlangs zag ik deze reclame verschijnen op Twitter:

https://twitter.com/ionicasmeets/status/768795158875897856

Vergelijk het met deze niet zo onbekende, maar o zo foute piramide:

In beide gevallen probeert men je van iets te overtuigen, maar op 2 tegengestelde manieren. Om dit begrijpen, lees even dit stukje uit het boek van Daniel Willingham dat ik hertaalde:

De eerste meta-overtuiging stamt uit de zeventiende eeuw samen met de ontwikkeling van de moderne wetenschappelijke methode. Deze periode wordt doorgaans ‘de verlichting’ genoemd. De tweede meta-overtuiging ontstond aan het einde van de achttiende en het begin van de negentiende eeuw, een tijd die doorgaans ‘de romantiek’ wordt genoemd. Deze meta-overtuigingen mogen dan misschien oud zijn, ze zijn vandaag nog steeds overduidelijk aanwezig. Een adverteerder die een acteur een witte doktersjas aantrekt voor een reclamespot voor hoestsiroop of een website van educatieve software die zijn impact omschrijft als de correctie van ‘hersenprobleempjes’ probeert uit de restanten van het verlichte gedachtegoed te tappen. Een boek dat het verborgen leertalent van je kind belooft te ‘ontketenen’ of een reclame voor een behandeling tegen ADHD die benadrukt dat het ‘medicijnvrij en volledig natuurlijk’ is, wil uit de restanten van het romantische gedachtegoed tappen.

We blijken zeer gevoelig te zijn voor deze twee meta-overtuigingen, die soms zelfs samen kunnen voorkomen:

Als je dingen leest als ‘een kind leert van nature’ of ‘een kind is van nature creatief’, dan probeert men je met romantische argumenten te overtuigen (ja, Sir Ken, ik kijk naar jou). Een hele hoop grafieken en statistieken en moeilijke woorden kunnen eerder op het tweede wijzen. Dit alles staat los van de vraag of iets correct of fout is. NLP, neuro-linguistisch programmeren, klinkt bijvoorbeeld zeer wetenschappelijk, maar rammelt meer dan behoorlijk.

Het lijkt me vooral belangrijk om meta-overtuigingen te herkennen als men je probeert te overtuigen. Of je eigen gevoeligheid voor een van beide meta-overtuigingen te onderkennen. Het zal je misschien niet verbazen dat ik vaak eerder tot de wetenschappelijke kant van het verhaal aangetrokken ben, alhoewel ik als muzikant eerder minder rationeel gericht ben. Hier bewust mee bezig zijn, helpt hopelijk om bewustere keuzes te maken en niet met mooie woorden iets aangesmeerd te krijgen dat weinig waarde heeft (maar vaak veel kost).