Vanmorgen werd ik wakker en een van de eerste dingen die ik las was deze tweet:

A bug in fMRI software could invalidate 15 years of brain research https://t.co/UDxZEBtUk6 CC @thebandb @Neuro_Skeptic @stevenlaureys

— Egwin Gonthier (@EgwinGonthier) July 6, 2016

Dit kon inderdaad groot nieuws zijn en de hele dag zag ik hoe het nieuws over dit onderzoek, Cluster failure: Why fMRI inferences for spatial extent have inflated false-positive rates, zich verspreidde. Zelf bleef ik enigszins voorzichtig, want als je een tikkende bom ontdekt wil je eerst wel weten hoe het zit. Maar tegelijk wel met het besef dat het effectief een tikkende bom kon zijn. Maar… eerst en vooral gaat het enkel over fMRI-software en dat is niet de enige manier waarop breinonderzoek gebeurt. En wat betekent de fout in de software precies? Het mogelijk voorkomen van meer vals-positieven. Dit wil concreet zeggen dat bepaalde regio’s wel oplichten op de scan, maar dat ze niet betrokken zijn bij de actie. De onderzoekers geven aan dat 40000 (!) onderzoeken mogelijk betrokken zijn.

Al snel bleek dat ook Neuroskeptic met een blogpost over het onderzoek bezig was en als een van de best geïnformeerde wetenschapsjournalisten (en anonieme neurowetenschapper) was ik heel benieuwd naar zijn commentaar. Die is er nu en mijn eerste bedenking was correct, maar er is meer.

Het nieuws is namelijk niet helemaal nieuw (het voorkomen van fouten in de software zou al in 2012 aangekaart zijn), maar er zou nu wel een nieuwe bug in een bepaald software-pakket ontdekt zijn. Dit wil dus zeggen dat er een deel van de onderzoeken met nieuwe, mogelijke valse positieve besmet zijn.

Is dit serieus? Ja. Is dit dodelijk zoals dit artikel aangeeft? Nee. Moeten we alles wat we vandaag over het brein denken te weten weggooien? Nee.

Het potentieel voorkomen van valse positieve resultaten bij 70% van de specifieke onderzoeken wil niet zeggen dat alles wat op de scan oplichtte incorrect was. Wel dat we niet zeker weten welke misschien niet correct zijn. En dat is het probleem.

Wat betekent dit voor de klaspraktijk? Tja, hoe vaak hebben we vandaag al breinonderzoek kunnen gebruiken in onderwijs? Miskijk je niet op hoe vaak het woord brein voorkomt, in combinaties met -wijzer, -didactiek,… Zoals Daniel Willingham in het boek dat ik net hertaalde aangeeft (subtiel, he, deze reclame), heb je meestal brein niet nodig voor wat er verteld wordt.