Even zitten twijfelen of ik deze post hier ook zou plaatsen, maar omdat de discussie een belangrijke link met een invloed heeft op onderwijs doe ik het toch. 

De voorbije dagen heb ik lopen piekeren over de Cybertopia-documentaire van Tegenlicht (die je hier kan bekijken). Piekeren is misschien niet het juiste woord, eerder nadenken over het komt dat ik zo veel degout voelde. In de documentaire komen oa Peter Thiel (van Paypal), Tim Draper, wijlen Steve Jobs,… aan het woord en ze geven hun visie op de maatschappij.

Deze koningen en keizers van Silicon Valley leven bij het gebod van de disruptie. Draper formuleert het duidelijk: hij kijkt naar huidige ‘businesses’ die vermolmd en bureaucratisch zijn om vervolgens veel geld te investeren in startups die de achterhaalde benaderingen omver kunnen gooien.

De voorbeelden van die verschillende businesses die hij noemt zijn naast de banksector (denk bitcoin) ook gezondheidszorg, overheid en onderwijs. Je zou deze ook pijlers van een samenleving kunnen noemen.

Het marktdenken in onderwijs en gezondheidszorg bestaat al langer, maar de stelling in de dromen van de Silicon Valley is dat je ooit ook een vergelijkende test kan doen van overheden en in plaats van verkiezingen verhuis je al dan niet virtueel naar een land met een overheid die je beter bevalt. Depardieu was op die manier een trendsetter. En Estland lijkt een prima bestemming.

Het is een uiting van een uber-kapitalisme (pun intended) waarbij het individu en het collectieve volgens de durfkapitalisten samen kan komen.

Behalve… dat je er niet voor kan kiezen. Zij bepalen dat het zo zal zijn. Zij zorgen voor de technologische revolutie en de rest van de wereld moet maar volgen of op het vasteland blijven terwijl de rest op nieuwe steden op booreilanden woont in de oceaan.

Voor hen zijn alle overheden kapot en achterhaald. En opvallend: wie niet voor technologie is, is tegen of zelfs des duivels. Op dat moment in de documentaire vroeg ik me af hoeveel historisch besef de denkers in Silicon Valley hebben. Hoorde ik iemand het ook over uber-people hebben? Moet ik fout gehoord hebben.

En vooral: wie denken ze wel dat ze zijn. Het is bijna een middeleeuwse despotisme dat diegene die geld heeft bepaalt hoe de wereld er moet en zal uitzien. De voorbije jaren hebben we het effect hiervan gezien door de bemoeienissen van Bill Gates in onderwijs en zorg waarbij hij recent moest toegeven dat het niet echt gelukt is. Tegelijkertijd blijft de man ideeën spuien en met veel geld ook invoeren. Maar niemand verkoos ooit Gates als minister van onderwijs. Ah, maar oja, democratie is zo achterhaald en ook hier is disruptie zo nodig.

Ik ben niet zo anti als Morozov die inhakt op deze ideologie van Silicon Valley, maar ik hoop stilaan op wat compensatie voor de hybris in die kleine plek in Californië. Hoogmoed komt namelijk voor de val en de kans dat er niet enkel een economische bubbel ontploft maar ook een ideologische bubbel lijkt me niet ondenkbaar. En dus, nee ik heb geen schrik voor technologie, maar verschillende mensen achter die technologie maken me wel bang.