Dick vroeg me of ik geen blogpost wilde schrijven over huiswerk. Wat hier volgt is een update van en op een oudere blogpost die ik over het onderwerp schreef uit 2011.

Hollande wil in Frankrijk huiswerk verbieden, nog in Frankrijk was er een tijdje de website faismesdevoirs.com waar leerlingen tegen betaling hun huiswerk konden laten maken. ”Lukt het je niet? Wij zijn er om je te helpen”, was op de homepage te lezen. De discussie zou echter niet over voor of tegen moeten gaan, maar wel over welk soort huiswerk al dan niet waar nuttig kan zijn.

Een nieuwe studie van Adam Maltese en collega’s aan de universiteit van Indiana geeft aan dat huiswerk vaak zinloos is omdat leerlingen die thuis hard werken het uiteindelijk niet echt beter doen dan leerlingen die er niet echt veel tijd in steken. Vorig jaar bleek uit een onderzoek van de KULeuven hoe het beter zou zijn om in het Brussels onderwijs huiswerk af te schaffen. Dit zou een positief effect hebben op de gelijke kansen, vooral omdat bepaalde jongeren te weinig hulp (kunnen) krijgen van hun ouders. In het zelfde onderzoek blijkt het opleidingsniveau van de moeder namelijk bepalend te zijn voor het slagen op school. Dit leidt tot de nodige reacties waarvan ik nog steeds schrik hoe verzuurd/racistisch deze kunnen zijn (check hier)

Laten we het leereffect van huiswerk even van dichterbij bekijken. Volgens Hattie’s meta-meta-onderzoek heeft huiswerk een positief effect, maar is het resultaat relatief klein (.43, als je weet dat een effect pas echt relevant is van .40). De invloed van de thuissituatie is al veel langer een bekend gegeven, en deze invloed beperkt zich zeker niet tot het huiswerk.

Meer nog de invloed van de thuissituatie is veel groter dan al dan niet huiswerk. De taal die men thuis spreekt heeft bijvoorbeeld een enorme impact, waarbij dit niet eens slaat op een vreemde taal versus Nederlands, nee, het gaat over de complexiteit van de thuistaal, in welke mate men met het jargon van de school in contact komt. Het zou kunnen verwonderen dat deze invloed dan weer een nuance krijgt door de kolossale invloed van de hoeveelheid boeken men thuis heeft (kijk hier) waarbij opeens de invloed van afkomst en het opleidingsniveau van de ouders compleet lijkt te verdwijnen, maar in feite bevestigt dit gewoon dat de rijkdom van taal belangrijk is. Als we 1 ding met zekerheid kunnen zeggen: slecht presteren op school heeft vaak verschillende oorzaken, waarbij ze vaak op elkaar inwerken en waarbij er enkele zeer duidelijk zijn.

Terug naar het huiswerk nu en het echte probleem: huiswerk is te vaak weinig of niet nuttig. Dit is wat Maltese et al. ook in hun onderzoek vooral lijken te willen zeggen. We weten uit vroeger onderzoek dat in de basisschool de invloed sowieso beperkt zou zijn (zie oa Hattie). En als de kinderen om de taken op te lossen, moeten rekenen op het intellect van hun ouders, dan betekent dit dat je vooral de ouders aan het oefenen of testen bent. Maar aan de andere kant, huiswerk in het voortgezet onderwijs dat voorbereidt op een les, waarbij je als leerkracht er voor zorgt dat het je in staat stelt om veel (persoonlijke) feedback te geven aan je leerlingen en het hen helpt beter in te schatten wat ze wel of niet kunnen, dat soort huiswerk blijkt dan weer wel behoorlijk effectief, volgens Maltese zeker voor wiskunde-onderwijs. 2 quotes van betrokken onderzoekers bij dit meest recente onderzoek maken dit extra duidelijk:

“In today’s current educational environment, with all the activities taking up children’s time both in school and out of school, the purpose of each homework assignment must be clear and targeted. With homework, more is not better.”

“If homework is going to be such an important component of learning in American schools, it should be used in some way that’s more beneficial. More thought needs to be given to this, rather than just repeating problems already done in class.” (bron)

Pedro De Bruyckere